Nowa dyrektywa RED – Radio Equipment Directive – 2014/53/UE

Od 13.06.2017 r. obowiązuje nowa dyrektywa Radiowa – RED.
Poniższy artykuł, to ogólny obraz dwóch dyrektyw i najważniejszych konsekwencji, wynikających z wprowadzonych zmian. Co oznacza zastąpienie dyrektywy R&TTE nową dyrektywą RED dla producentów, importerów i dystrybutorów? Jakie zmiany nas czekają? Czy po zmianie nasze urządzenie może podlegać pod inną dyrektywę niż dotychczas?

W artykule poruszymy m.in.

  • jakie urządzenie obejmuje nowa dyrektywa;
  • jak udokumentować spełnienie wymagań danej dyrektywy;
  • ważne daty;
  • Testy inżynierskie (pre-complience).
  • dla jakich typów urządzeń, zmiany będą największe.

Zaczniemy od starszej dyrektywy R&TTE:

R&TTE – ang. Radio and Telecommunication Terminal Equipment – Dyrektywa 1999/5/WE
R – oznacza urządzenia radiowe
TTE – telekomunikacyjne urządzenia końcowe

Dyrektywa 1999/5/WE (R&TTE) Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie urządzeń radiowych i telekomunikacyjnych urządzeń końcowych oraz wzajemnego uznawania ich zgodności została przyjęta 9 marca 1999r.

Główne aspekty dyrektywy R&TTE to:

  • Wprowadzenie deklaracji zgodności, odpowiedzialność za ocenę zgodności wyrobu z wymaganiami została przeniesiona na producenta. Jeśli wyrób przejdzie badania w laboratorium posiadającym kompetencje, producent nie musi już ubiegać się o dodatkowe certyfikaty państwowe.
  • Nowe podejście do norm, które traktujemy, jako przewodniki. Producent ma możliwość wprowadzenia swojego wyrobu do obrotu nawet w przypadku gdy brakuje norm lub może użyć własnych, jednak musi wówczas w dokumentacji technicznej opisać, jak zapewnił zgodność wyrobu z wymaganiami dyrektywy.
  • Deklaracja zgodności. Producent jest upoważniony do załączenie deklaracji zgodności na temat danego urządzenia i do każdego egzemplarza dołącza oświadczenie producenta o zgodności urządzenia z wymaganiami. Wymóg obowiązuje w momencie wprowadzenie urządzenia do obrotu na rynek.
  • Obowiązek informowania użytkownika końcowego przez producenta o przeznaczeniu i ograniczeniach w stosowaniu wyrobu. Oznacza to, że na przykład producent musi poinformować użytkownika o sieciach, w których dane urządzenie końcowe może być stosowane oraz jasno określić, w jakich pasmach częstotliwości radiowych może być używane.

Jakie urządzenia obejmuje R&TTE:

Dyrektywa R & TTE obejmuje wszystkie urządzenia korzystające z częstotliwości radiowych. Obejmuje ona również wszystkie urządzenia końcowego, dołączonego do publicznych sieci telekomunikacyjnych. Np.: modemy, faksy, urządzenia końcowe ISDN, transmisję danych, Ethernet, token, alarmy, sterowanie dostępem, czytniki zbliżeniowe, stacje bazowe GSM, telefony, stacje radiowe.

Nowa dyrektywa RED

RED – Equipment Directive Radio – numer 2014/53/UE – dyrektywa radiowa

Nowy dokument dotyczący urządzeń radiowych, opublikowany w 2014 r, zastąpił “starą” dyrektywę R&TTE w czerwcu 2016 roku. Jednak pozostawiono możliwość stosowania wcześniejsze dyrektywy, wprawiając okres przejściowy, między 13.06.2016 r. ,a 13.06.2017 r. W tym czasie można się powoływać na dwie dyrektywy R&TTE oraz RED, a to od wyboru producenta zależy, na którą będzie się deklarował (należy wybrać jedną).

WAŻNE: Od 13.06.2017 r. będzie obowiązywała tylko jedna dyrektywa – RED.

Ma to szczególne znaczenie dla pewnych urządzeń, gdyż mogą zostać wyłączone z zakresu RED, a inne zaczną jej podlegać (migracja z EMC do RED i odwrotnie).

Po co nam nowa dyrektywa?

Wprowadzenie nowej dyrektywy jest potrzebne, m.in. ze względu na poprawę nadzoru rynku, jako jednolitego brzmienia różnych dyrektyw i uwzględnienie postępu technologicznego. Dodatkowo należało zaktualizować podejście do gospodarki widmem e-m czyli nadawaniem i odbieraniem na określonej częstotliwości z daną mocą, tak aby skoordynować pracę wielu systemów bezprzewodowych, aby wzajemnie się nie zakłócały.

Jak spełnić wymagania RED

Wymagania zasadnicze Dyrektywy RED

  • Urządzenia radiowe są konstruowane w taki sposób, aby zapewnić:
    • ochronę zdrowia i bezpieczeństwa osób i zwierząt domowych oraz ochronę mienia, w tym również realizację celów odnoszących się do wymagań, dotyczących bezpieczeństwa, zawartych w dyrektywie 2014/35/UE (LVD), ale bez zastosowania limitu napięcia elektrycznego;
    • odpowiedni poziom kompatybilności elektromagnetycznej zgodnie z dyrektywą 2014/30/UE (EMC).
  • Urządzenia radiowe skonstruowane są w taki sposób, aby w celu unikania szkodliwych zakłóceń skutecznie wykorzystywały widmo radiowe i wspierały.

Mówiąc ogólnie, musimy spełnić wymagania:

  • bezpieczeństwa (tak, jak w LVD, ale bez limitu napięcia zasilania);
  • kompatybilności elektromagnetycznej (tak, jak EMC, lecz możliwe są też inne normy zharmonizowane);
  • odpowiednie wykorzystanie widma, zgodne z wytycznymi – parametry radiowe.

Deklaracji zgodności

W dyrektywie podany jest wzór deklaracji zgodności, którego należy się trzymać. Poniżej został przedstawiony opis takiego dokumentu:

ZAŁĄCZNIK VI (Dyrektywa RED). DEKLARACJA ZGODNOŚCI UE (nr xxx)

1. Urządzenie radiowe (numer produktu, typu, partii lub serii): ……….
2. Nazwa i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela: ……………..
3. Niniejszą deklarację zgodności wydaje się na wyłączną odpowiedzialność producenta.
4. Przedmiot deklaracji (identyfikator urządzenia radiowego umożliwiający jego identyfikowalność; może zawierać obraz barwny, wystarczająco wyraźny, kiedy konieczne jest zidentyfikowanie urządzenia radiowego): ………………………
5. Wymieniony powyżej przedmiot niniejszej deklaracji jest zgodny z odnośnymi wymaganiami unijnego prawodawstwa harmonizacyjnego:
dyrektywą 2014/53/UE,
innym unijnym prawodawstwem harmonizacyjnym, w stosownych przypadkach.
6. Odwołania do odnośnych norm zharmonizowanych, które zastosowano, lub do innych specyfikacji technicznych w stosunku, do których deklarowana jest zgodność. Odwołania muszą być podane wraz z ich numerami identyfikacyjnymi i wersjami oraz w stosownych przypadkach z datą wydania:…………..
7. W stosownych przypadkach, jednostka notyfikowana [nazwa, numer] przeprowadziła [opis interwencji] i wydała certyfikat badania typu UE: ………….
8. W stosownych przypadkach, opis elementów dodatkowych lub komponentów, w tym oprogramowania, które umoż­liwiają działanie urządzenia radiowego zgodnie z przeznaczeniem i które są objęte deklaracją zgodności UE: ……………….
9. Informacje dodatkowe:
Podpisano w imieniu: …………………..
(miejsce i data wydania): …………………………
(imię i nazwisko, stanowisko) (podpis): ………………………………

Dodatkowo można zastosować uproszczoną deklarację zgodności, co opisuje załącznik VII.

„Uproszczoną deklarację zgodności UE, o której mowa w art. 10 ust. 9, należy podać w następujący sposób: [nazwa producenta] niniejszym oświadcza, że typ urządzenia radiowego [określenie typu urządzenia radiowego] jest zgodny z dyrektywą 2014/53/UE. Pełny tekst deklaracji zgodności UE jest dostępny pod następującym adresem internetowym: …….”

Jakie zmiany zostały wprowadzone do dyrektywy RED:

  • Terminy: „Aparatura” i „Telekomunikacyjne urządzenia końcowe” (TTE) zostały usunięte w celu odzwierciedlenia szerszego ich znaczenia.
  • RED korzysta teraz z dodatkowych terminów takich, jak: “Producent”, “Importer” i “Dystrybutor”, w celu określenia obowiązków “podmiotów gospodarczych”.
  • Spektrum radiowe regulowane w ramach dyrektywy RED, nie ma obecnie dolnego limitu częstotliwości. Poprzednio było od 9KHz do 3000GHz.
  • Oznaczenie klasy 2 „znak ostrzegawczy” zostały usunięte.
  • Oznakowanie CE: Czytelny znak CE, musi znajdować się na produkcie i opakowaniu.
  • Jeśli dokumenty techniczne nie są zgodne, organ nadzoru może zgłosić się do producenta o przetestowanie produktu na koszt producenta.
  • Określa odpowiednie wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, kompatybilności elektromagnetycznej i efektywniejszego wykorzystania widma radiowego. Co gwarantuje jednolity rynek urządzeń radiowych.
  • Producent dokonuje oceny zgodności urządzenia radiowego z wymaganiami, uwzględniając wszystkie przewidywane warunki eksploatacji.
  • Sprzęt radiowy musi nosić typ, partię, model, numer seryjny lub inny umożliwiający identyfikację, a także nazwę i adres producenta produktu. Informacje należy umieścić na opakowaniu lub w instrukcji.
  • Dyrektywy EMC i LVD nie dotyczą urządzeń podlegających pod dyrektywę RED.
  • Większy nacisk na wykorzystanie widma (także względem odbiorników).
  • Nowe wymagania dotyczące softwaru i ładowarek uniwersalnych.
  • Nowe standardy, które będą się nadal pojawiać.

Jakie urządzenia obejmuje dyrektywa RED:

  • Wszystkie odbiorniki (w tym radiowe i telewizyjne), wchodzące obecnie w zakres RED. (Wcześniej podlegały pod dyrektywę EMC.)
  • Urządzenia telekomunikacyjne, lub te uzupełnione o dodatkowy element, które celowo emitują lub odbierają fale radiowe na potrzeby radiokomunikacji.
  • Urządzenia posiadające moduł radiowy, niezależnie od “funkcji podstawowej” (primary function).

Przykłady:

  • stacje satelitarne naziemne,
  • automatyzacja opłat drogowych,
  • immobilizery samochodowe,
  • alarmy i wykrywacze kabli,
  • telefony komórkowe,
  • system nawigacji satelitarnej,
  • lodówka/pralka/kuchenka z dostępem do WIFI/Bluetooth lub internetu,
  • odbiorniki radiowe i telewizyjne,
  • krótkofalówki,
  • czytniki RFID (aktywne urządzenia),
  • urządzenia z modułami GPS,
  • urządzenia z bluetooth,
  • GSM,
  • WI-Fi, Zigbee,
  • NFC
  • dekodery telewizyjne,
  • nadajniki radiowe,
  • urządzenia uzupełnione o moduł radiowy.

Jakie urządzenia nie podlegają RED (wykluczenia):

  • Sprzęt radiowy wykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności, dotyczącej bezpieczeństwa publicznego, obronności, bezpieczeństwa państwa lub dla dobra gospodarczego państwa.
  • amatorskie zestawy radiowe.
  • Sprzęt morski (podlega pod inne regulacje).
  • Produkty, części i wyposażenie, wykorzystywane w powietrzu przez np.: samoloty (inne regulacje).
  • Niestandardowe zestawy do użytku domowego wykorzystywane wyłącznie do celów badawczych lub dla działalności rozwojowej.
  • Kablowe telekomunikacyjne urządzenia końcowe, które wcześniej były w R&TTE (te obowiązują EMC i LVD).

Na jakiej podstawie określamy spełnienie wymagań – normy zharmonizowane

Tak, jak do wszystkich dyrektyw, tak i w RED jest opublikowana lista norm zharmonizowanych, które stanowią swoisty przewodnik po wymaganiach, zarówno od strony radia, jak i EMC. Warto odwiedzać stronę Komisji Europejskiej, aby znać aktualny stan. Normy dotyczące Dyrektywy Radiowej RED są tworzone przez ETSI i są darmowe.

 

Lista norm zharmonizownaych:
https://ec.europa.eu/growth/single-market/european-standards/

Pojawiło się wiele nowych norm, m.in.:

  • cyfrowe odbiorniki telewizji naziemnej – ETSI EN 303 340
  • odbiorniki radiowe – ETSI EN 303 345
  • inne dotyczące radarów czy systemów z pętlą indukcyjna pracujących poniżej 9kHz.

Dodatkowe informacje:

Badania można wykonać we własnym zakresie, ale jeśli nie dysponujemy sprzętem pomiarowym proponuje wybrać laboratorium, które specjalizuje się w takich badaniach. Niewiele laboratoriów w Polsce jest w stanie wykonać testy radiowe.

Poniżej zamieszczam kilka linków które mogą się przydać w celu zaczerpnięcia więcej informacji:
Urząd Komunikacji Elektronicznej: https://www.uke.gov.pl/
Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych: http://www.etsi.org/
Polski Komitet Normalizacyjny: http://www.pkn.pl/
Pracownia anten (także pomiary radiowe) Politechniki Wrocławskiej (osoba kompetentna dr inż. Robert Borowiec) http://www.ktt.pwr.wroc.pl/ptaiemo/
Warszawski Instytut Łączności: http://www.itl.waw.pl/
laboratorium EMC: www.lke.pwr.wroc.pl – posiadający częściową możliwość testów radiowych
Treść nowej dyrektywy RED: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32014L0053

Podsumowanie:

Wprowadzenie nowej dyrektywy porządkuje pewne aspekty i wprowadza jednolity wygląd dyrektyw. Jasno zdefiniowane są obowiązki podmiotów gospodarczych oraz podane są wytyczne odnośnie deklaracji zgodności. Warto zapoznać się szczegółowo z zakresem dyrektywy i przeanalizować czy nasze urządzenia, podlegają pod tą (lub inną) dyrektywę.

Autor: Tomek
Inżynier EMC, Konsultant, Trener 

Współautor wpisu:
Wiktor Marczewski
Praktykant w dziale merytorycznym EMC for Business

UWAGA! Pokolorowaliśmy dyrektywy – ściągnij dokumenty w kolorowej wersji z zaznaczonymi najważniejszymi aspektami i jasno rodzielonymi częściami. Kolorowe Dyrektywy EMC, LVD, RED – ściągnij pliki PDF – zobacz film.